Klicze (Klitsche) Józef ppor. obs.

Urodzony 10.03.1898 r. we wsi Mchy koło Śremu, jako syn Roberta i Marii. Był absolwentem Seminarium Nauczycielskiego w Pile. W styczniu 1917 r. otrzymał powołanie do wojska niemieckiego. Początkowo przydzielony został do 2 Pułku Artylerii Lekkiej, a od kwietnia 1917 r. był nauczycielem pomocniczym w szkole reflektorów w Hanowerze. Od października 1917 r. walczył na froncie francuskim. Od kwietnia 1918 r. szkolił się w szkole lotniczej w Halberstadt, następnie w czerwcu tego roku na ochotnika zgłosił się się na kurs lotników obserwatorów w szkole przygotowawczej w Altenburgu. Później szkolił się w Głównej Szkole Lotników Obserwatorów.

Z wojska niemieckiego został zwolniony w dniu 1.01.1919 r., do Wojska Polskiego wstąpił 1.06.1919 r. Jako doświadczony obserwator został mianowany instruktorem w Szkole Obserwatorów w Ławicy. Dnia 22.05.1919 r. jako ochotnik wraz z 14 EW przybył na Front Litewsko-Białoruski. Wziął udział we wszystkich akcjach bojowych eskadry. W dniu 22.08.1919 r. zbombardował podczas lotu bojowego dworzec kolejowy w Szepietówce, będący najważniejszym punktem koncentracyjnym bolszewików na Wołyniu (90 km za linią frontu). Zbombardował także lotnisko bolszewickie w Krainikach. Dnia 18.04.1920 r. w czasie lotu nad stacją kolejową Krupki spostrzegł i zbombardował nieprzyjacielski pociąg pancerny. W dniu 30.04.1920 r. stoczył walkę z dwoma sowieckimi myśliwcami. W dniu 1.05.1920 r. wraz z plut. Łagodą w czasie lotu wywiadowczego w rejonie Prijamna zaatakowany został przez trzy sowieckie Nieuporty. Polskiej załodze udało się wówczas wyrwać spod ostrzału i powrócić na własne lotnisko, jednakże uszkodzony samolot wymagał natychmiastowego remontu.

W dniu 14.05.1920 r. lecąc na samolocie Halberstadt CL II nr 201/18 wraz z sierż. pil. Władysławem Bartkowiakiem odbył swój ostatni lot. Wystartowali w asyście dwóch SPAD-ów C VII z 19 EM pilotowanych przez ppor. Stefana Pawlikowskiego i pchor. Władysława Turowskiego. Lotnicy z 14 EW mieli za zadanie wykonać zwiad wzdłuż linii kolejowej Borysów - Orsza. Piloci SPAD-ów zauważyli sowiecki balon obserwacyjny, który zaatakowali. Jak się okazało była to pułapka, na wysokości około 2000 m czekały bolszewickie myśliwce. W obydwu polskich SPAD-ach zacięły się karabiny i piloci musieli odbić z pola walki w celu usunięcia awarii. Halberstadt Bartkowiaka i Klicze został sam, bez osłony. Wykorzystał to Aleksiej Szyrinkin, który "zaszedł" polski samolot od tyłu i z odległości ok 30 m otworzył ogień celując w okolice silnika. Pociski zapalające (fosforowe?) trafiły w główny zbiornik paliwa, samolot natychmiast stanął w płomieniach i runął na ziemię w okolicy wsi Nowosady.
W źródłach można natknąć się na kilka wersji tego zdarzenia. Wg. jednych, pil. Władysław Bartkowiak i obs. Józef Klicze zginęli we wraku. Inna wersja głosi, że sierż. Bartkowiak został trafiony serią bolszewicką i zginął jeszcze w powietrzu, natomiast ppor. Klicze chcąc uniknąć śmierci w płomieniach wyskoczył z samolotu i zginął w wyniku upadku. Z kolei jeden ze świadków zajścia, okoliczny chłop Jan Staniewski zeznał, jakoby obaj lotnicy wyskoczyli na spadochronach (również płonących) i zginęli w wyniku upadku.
Pewne jest natomiast to, że obaj ponieśli śmierć w niezwykle tragicznych okolicznościach i zostali z honorami pochowani przez lotników bolszewickich, a zwycięski pilot Aleksiej Szyrinkin wykonywał w trakcie pogrzebu akrobacje (ku czci poległych). Fotografie zwłok oraz ceremonii pogrzebowej wraz z listem Szyrinkina adresowanym do dowódcy 19 EM zostały zrzucone na polskie lotnisko.

W trakcie swej służby w 14 EW obs. Klicze wykonał 15 lotów bojowych o łącznym czasie trwania 26 h i 35 min. Pośmiertnie awansowany Dekretem Wodza Naczelnego L. 2395 z 2.11.1920 r. na stopień podporucznika wojsk lotniczych. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L. 2145 z 1922 r. przyznano mu tytuł i odznakę obserwatora.

Za wybitne zasługi dla lotnictwa polskiego i ofiarną służbę ppor. obs. Józef Klicze został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8130. W roku 1928, za czyny bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920 otrzymał pośmiertnie Polową Odznakę Obserwatora.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego