Bartkowiak Władysław sierż. pil.

Urodzony 13.06.1900 r. w Nochowie w powiecie śremskim w rodzinie rolniczej Stanisława i Antoniny, był bratem ppor. pil. Antoniego Bartkowiaka. Ukończył szkołę powszechną, a następnie szkołę mechaniczną w Poznaniu. W wieku 17 lat wstąpił do niemieckiej eskadry lotniczej w Poznaniu i przydzielony został do warsztatów lotniczych w Ławicy. W końcu 1917 roku został wysłany na front zachodni.

Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego w grudniu 1918 r. wstąpił w szeregi oddziałów powstańczych. Został przydzielony do 3 Eskadry Wielkopolskiej, następnie zgłosił się do Szkoły Pilotów w Ławicy. Był jednym z pierwszych dyplomowanych pilotów wojskowych w odradzającym się Wojsku Polskim. Został również wyróżniony jako najlepszy uczeń i pilot Ławickiej szkoły (za co otrzymał od gen. Dowbor-Muśnickiego złoty zegarek podczas uroczystości wręczenia dyplomu pilota). W połowie 1919 r. Władysław Bartkowiak w składzie 14 EW (przemianowana z 3 EWlkp.) wyruszył na Front Litewsko–Białoruski. W trakcie wojny polsko – bolszewickiej Bartkowiak wyspecjalizował się w lotach szturmowych na niskich pułapach, podczas których skutecznie zwalczał piechotę bolszewicką. Podczas lotów bojowych wykonywał fotografie nieprzyjacielskich pozycji, będące cennym źródłem informacji. Wraz z ppor. obs. Józefem Klicze stanowili zgrany duet i wykonywali najbardziej niebezpieczne zadania operacyjne. Dwukrotnie zdarzyło się, że musiał lądować przymusowo z powodu awarii za linią frontu. Za każdym razem, pomimo ostrzału i grożącego niebezpieczeństwa, udawało mu się dokonać niezbędnych napraw, poderwać samolot do lotu i wrócić do eskadry. W trakcie służby wykonał ponad 100 lotów bojowych. W dniu 8.05.1920 r. do lotu bojowego wystartowały dwa rozpoznawcze samoloty typu DFW C V. Załogę jednego z nich stanowił plut. pil. Władysław Bartkowiak oraz sierż. obs. Kazimierz Szczepański. Rozpoznawcze płatowce z 14 EW otrzymały osłonę w postaci dwóch myśliwskich SPAD-ów VII z 19 EM. Podczas lotu lotnicy pogubili się w gęstych chmurach, w wyniku czego rozpoznawcze DFW pozostały bez wsparcia myśliwców. W trakcie powrotu z misji samolot Bartkowiaka i Szczepańskiego został zaatakowany przez dwa bolszewickie Nieuporty. Pomimo zdecydowanej przewagi przeciwnika, polskiej załodze udało się powrócić szczęśliwie na lotnisko.

W dniu 14.05.1920 r. lecąc na samolocie Halberstadt CL II nr 201/18 wraz z obs. Józefem Klicze odbył swój ostatni lot. Wystartowali w asyście dwóch SPAD-ów C VII z 19 EM pilotowanych przez ppor. Stefana Pawlikowskiego i pchor. Władysława Turowskiego. Lotnicy z 14 EW mieli za zadanie wykonać zwiad wzdłuż linii kolejowej Borysów - Orsza. Piloci SPAD-ów zauważyli sowiecki balon obserwacyjny, który zaatakowali. Jak się okazało była to pułapka, na wysokości około 2000 m czekały bolszewickie myśliwce. W obydwu polskich SPAD-ach zacięły się karabiny i piloci musieli odbić z pola walki w celu usunięcia awarii. Halberstadt Bartkowiaka i Klicze został sam, bez osłony. Wykorzystał to Aleksiej Szyrinkin, który "zaszedł" polski samolot od tyłu i z odległości ok 30 m otworzył ogień celując w okolice silnika. Pociski zapalające (fosforowe?) trafiły w główny zbiornik paliwa, samolot natychmiast stanął w płomieniach i runął na ziemię w okolicy wsi Nowosady.
W źródłach można natknąć się na kilka wersji tego zdarzenia. Wg. jednych, pil. Władysław Bartkowiak i obs. Józef Klicze zginęli we wraku. Inna wersja głosi, że sierż. Bartkowiak został trafiony serią bolszewicką i zginął jeszcze w powietrzu, natomiast ppor. Klicze chcąc uniknąć śmierci w płomieniach wyskoczył z samolotu i zginął w wyniku upadku. Z kolei jeden ze świadków zajścia, okoliczny chłop Jan Staniewski zeznał, jakoby obaj lotnicy wyskoczyli na spadochronach (również płonących) i zginęli w wyniku upadku.
Pewne jest natomiast to, że obaj ponieśli śmierć w niezwykle tragicznych okolicznościach i zostali z honorami pochowani przez lotników bolszewickich, a zwycięski pilot Aleksiej Szyrinkin wykonywał w trakcie pogrzebu akrobacje (ku czci poległych). Fotografie zwłok oraz ceremonii pogrzebowej wraz z listem Szyrinkina adresowanym do dowódcy 19 EM zostały zrzucone na polskie lotnisko.

Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L. 2145 z 1922 r. przyznano mu pośmiertnie tytuł i odznakę pilota za czas służby w Wojskach Lotniczych. Za działalność i okazane na froncie męstwo został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8129 oraz Polową Odznaką Pilota.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego