Lewandowski Edward płk pil.

Urodzony 10.01.1892 r. w Końskich, syn Franciszka i Heleny. Początkowo uczęszczał do gimnazjum w Pułtusku, został jednak z niego wydalony z powodu uczestnictwa w strajku szkolnym w 1905 r. Naukę kontynuował w jednym z gimnazjów warszawskich, w którym w 1912 r. uzyskał maturę. W kolejnym roku rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki w Gracu. W maju 1916 r. wstąpił do POW, wcześniej był członkiem Związku Strzeleckiego. W dniu 17.01.1917 r. wstąpił do Legionów Polskich, służył w 3 baterii 1 Pułku Artylerii Polowej. W okresie od 17.07 do 1.11.1917 r. za odmowę złożenia przysięgi cesarzowi był internowany i przebywał w obozie w Szczypiornie.

Dnia 11.11.1918 r. zgłosił się do służby w Wojsku Polskim i od połowy 1919 r. szkolił się we Francuskiej Szkole Pilotów w Warszawie, a od 15.12.1919 r. w Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu. Już jako pilot skierowany został do 15 EM w dniu 15.03.1920 r. Wraz ze swoją jednostką brał udział w walkach na Ukrainie, w Małopolsce Wschodniej oraz pod Lwowem. W dniach 17–18.08.1920 r., w trakcie obrony Lwowa, odznaczył się wybitnie w zwalczaniu przeciwnika, powstrzymując jego ataki oraz nierzadko zmuszając go do ucieczki. Ponadto w tych dniach wykonywał loty wywiadowcze oraz łącznikowe. Spostrzegłszy baterię bolszewicką w okolicy wsi Heroino, skutecznie ją zaatakował i zmusił do wycofania w stronę Żelechowa. Zaatakował i rozproszył oddziały kawaleryjskie na drodze do Nowosiołki. W dniu 17.08.1920 r. odbył 4 loty bojowe o łącznym czasie trwania 5 godzin, a w dniu następnym, w okolicach Żółtańca, jego maszyna została ostrzelania i wielokrotnie trafiona przez sowiecką obronę przeciwlotniczą. Pilot nie zdołał wrócić na lotnisko, jednakże udało mu się dotrzeć do linii własnych wojsk i awaryjnie lądować pod Lwowem, unikając w ten sposób niewoli.

W październiku 1920 r., będąc w stopniu podporucznika, otrzymał prawo noszenia odznaki pilota wraz z przysługującym tytułem. Dekretem L. 2567 z 19.01.1921 r. został zatwierdzony w stopniu porucznika (z dniem 1.04.1920 r.). Od 21.08.1922 r. dowodził 15 EM 3 PL w Poznaniu (przemianowaną w marcu 1925 r. na 112 EM). W 3 PL służył do roku 1928. Z dniem 1.09.1924 r. został odkomenderowany na III kurs doskonalący i unifikacyjny przy Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Awansowany na stopień majora z dniem 15.08.1924 r. Następnie, z dniem 15.10.1924 r. został wyznaczony na stanowisko Komendanta Parku w 3 PL. Od 28.01.1928 r. służył w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej, później został szefem wydziału w Wojskowym Zakładzie Zaopatrzenia Aeronautyki. Z dniem 1.01.1930 r. został awansowany na stopień podpułkownika. W 1930 r. po ukończeniu kursu oficerów sztabowych w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie mianowany został zastępcą dowódcy 1 PL w Warszawie. Od 1.02.1931 r. był dowódcą nad 2 PL w Krakowie i funkcję tą pełnił do marca 1939 r. Następnie został zastępcą do spraw dowodzenia nowego dowódcy lotnictwa, gen. bryg. pil. Władysława Kalkusa.

Edward Lewandowski, jeszcze w stopniu majora, w lipcu 1928 r. brał udział w locie konkursowym, zorganizowanym przez Aeroklub francuski. Odbył wówczas lot (wraz z innymi polskimi załogami) z Warszawy do Bourget pod Paryżem bez lądowania, w czasie najkrótszym wśród polskich załóg.

Za wybitne zasługi odznaczony został m.in. Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 482 oraz Polową Odznaką Pilota nr 19, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości oraz francuską odznaką pilota (Insigne français Nr 14584 de Pilot-Aviateur). Uhonorowany również czechosłowacką i bułgarską odznaką pilota oraz Krzyżem Oficerskim rumuńskiego Orderu „Gwiazdy Rumunii”.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego