Gilewicz Juliusz ppłk pil.

Urodził się 1.11.1890 r. w Białopolu w powiecie berdyczowskim na Ukrainie, syn Mieczysława i Amelii. Po ukończeniu w 1909 r. gimnazjum w Żytomierzu studiował na wydziale medycznym (6 semestrów) i prawnym (2 semestry) Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie. Studiów nie ukończył ze względu na wybuch I Wojny Światowej. W styczniu 1915 r., został powołany do służby w wojsku rosyjskim i skierowany do szkoły pilotów w Gatczynie. Po jej ukończeniu przydzielony został do 3 eskadry, z którą wyruszył na front. We wrześniu 1917 r. wstąpił do oddziału lotniczego I Korpusu Wschodniego gen. Dowbora-Muśnickiego. W marcu 1918 r. trafił do niewoli niemieckiej, z której niebawem uciekł i powrócił do Rosji. Został wcielony do Armii Czerwonej, otrzymał stanowisko dowódcy 3 Artyleryjskiego Aviatoryada (oddziału lotniczego artylerii). W dniu 7.07.1919 r. zdezerterował z armii bolszewickiej i na samolocie myśliwskim Nieuport 24 bis wylądował na polskim lądowisku w Nowych Święcianach. Wraz z Nieuportem Juliusza Gilewicza przyleciał rozpoznawczy Sopwith 1 1/2 Strutter nr A8744 z francuskim pilotem ppor. Georgesem Richonierem i rosyjskim obserwatorem por. Pawłem Batowem.

W październiku 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego, do 6 EL gdzie został szefem pilotów. Od stycznia 1920 r. do 21.04.1921 r. był dowódcą 5 EL. Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich L. 2164 z dnia 4.06.1920 r. zatwierdzony warunkowo w stopniu podporucznika wojsk lotniczych. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L.1149 przydzielony został do 5 EL. Dekretem Naczelnego Wodza L. 3415 z dnia 06.12.1921 r. nadano mu stopień kapitana.

W akcji lotniczej pod Wapniarką 3, 4 i 7 czerwca 1920 r. przyczynił się do unieruchomienia nieprzyjacielskich pociągów pancernych, poprzez celne zbombardowanie torów. Brał udział w walkach przeciw kawalerii Budionnego. W akcji pod Żmerynką i Barem odpierał ataki bolszewickich pociągów pancernych. Dnia 11.07.1920 r. odnalazł odciętą 12 Dywizję Piechoty, zrzucił rozkazy od Dowództwa Armii, jednocześnie poinformował odcięty oddział o ruchach wrogich wojsk. Dnia 21.06.1920 r. zaatakował z niskiego pułapu pociągi pancerne przeprawiające się przez rzekę Zbrucz w miejscowości Wołoczyska. W efekcie jego ataków jeden z pociągów został uszkodzony.

Po zakończeniu działań wojennych, jeszcze w 1921 r. był dowódcą 1 Ruchomego Parku Lotniczego oraz, na krótko, szefem pilotów Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L. 2145 z 1922 r. przyznano mu tytuł i odznakę pilota za czas służby w Wojskach Lotniczych. Od dnia 1.01.1922 r. był kierownikiem oddziału technicznego w Wyższej Szkole Lotników w Poznaniu. Awansowany na stopień majora z dniem 15.08.1924 r. Był dowódcą III dywizjonu myśliwskiego (eskadry 123 i 124), który wszedł w skład sformowanego 4 PL w Toruniu. Z dniem 1.03.1925 r. mjr Gilewicz został zatwierdzony na stanowisku komendanta parku w 4 PL. Następnie pełnił stanowisko dowódcy dyonu tegoż pułku oraz (od czerwca 1927 r.) objął stanowisko kwatermistrza. W końcu 1927 r. został przydzielony na czteromiesięczny kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa przy Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie (z dniem 1.12.1927 r.). W drugiej połowie 1929 r. był dowódcą dywizjonu szkolnego 2 Pułku Lotniczego w Krakowie. Następnie został przeniesiony do Departamentu Aeronautyki M.S.Wojsk., a w marcu 1931 r. przeniesiony do 4 PL na stanowisko dowódcy dyonu. W marcu 1933 r. wrócił do Torunia i został komendantem 4 Bazy Lotniczej, kwatermistrzem i zastępcą dowódcy 4 Pułku Lotniczego. Był również współorganizatorem i członkiem zarządu Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu. Po przejściu w stan spoczynku pozostał w Warszawie, gdzie był kierownikiem wydziału nawigacji i personelu latającego PLL „LOT”.

Po wybuchu II Wojny Światowej działał w konspiracji. Na przełomie 1939-1940 r. utworzył grupę podziemną złożoną przede wszystkim z byłych pracowników PLL LOT, Aeroklubu Warszawskiego oraz Państwowych Zakładów Lotniczych na Okęciu. W 1941 r. Gilewicz został aresztowany przez Gestapo i w dniu 17.04.1942 r. z transportem 461 więźniów wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Za przynależność do tajnej organizacji obozowej został osadzony w celi śmierci i zamordowany 11.10.1943 r.

Ppłk pil. Juliusz Gilewicz odznaczony został m.in. Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8115, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 oraz Polową Odznaką Pilota nr 20. Uhonorowany został także francuską, rumuńską oraz czechosłowacką odznaką pilota.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego