Bilażewski (Bilarzewski)* Zdzisław Karol Teodor por. obs.

Urodzony 1.11.1893 r. w Miłosławicach, syn poznańskiego prokuratora Jana Bilażewskiego i Joanny z domu Müller. W 1914 r. kończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu następne 4 semestry na Politechnice w Berlinie. W 1916 r. wcielony został do zapasowego oddziału lotniczego nr 11, stacjonującego we Wrocławiu. W późniejszym czasie skierowany został na kurs obserwatorów radiotelegrafistów lotników do Królewca. Od listopada służył w stacji radiowo–telegraficznej w Winiarach oraz Komendzie Miasta Poznania.

W dniu 27.12.1918 r. wstąpił w szeregi powstańców wielkopolskich, brał udział w walkach na terenie Poznania. W dniu 17.01.1919 r. wstąpił do lotnictwa Wojska Wielkopolskiego. Będąc na Stacji Lotniczej w Ławicy ukończył kurs obserwatora lotniczego. W kwietniu 1919 r. awansował do stopnia sierżanta. Po wybuchu wojny polsko–bolszewickiej służył jako adiutant w 4 EWlkp. Od dnia 1.05.1920 r. walczył w składzie 15 EM (jako jedyny obserwator tej eskadry). Szczególnie odznaczył się w dniu 27.05.1920 r. Tego dnia odbył 6 lotów bojowych, mających na celu bolszewickie pociągi pancerne. Pomimo silnego ostrzału, na skutek którego samolot został kilkakrotnie trafiony por. obs. Bilażewski nakazał pilotowi utrzymanie pułapu około 600 m dzięki czemu mógł celnie przeprowadzić bombardowanie. Podczas tych 6 lotów zrzucił 38 bomb. Jego zaciekłe ataki miały zasadniczy wpływ na zniszczenie i zdobycie pociągów pancernych „Bela Kun” oraz „Krasnyj Chrestjanin” przez piechotę 12 Dywizji. Ponadto por. obs. Bilażewski wsławił się jako zwiadowca, przynosząc z każdego odbytego lotu niezwykle cenne informacje. W październiku 1920 r., będąc w stopniu podporucznika, otrzymał prawo noszenia odznaki obserwatora wraz z przysługującym tytułem na czas służby w wojskach lotniczych.

Za niezłomną postawę odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8108 oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu działań wojennych odszedł do cywila i podjął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Poznańskiego.

W dniu 6.01.1923 r., w winiarni "Carlton" w Poznaniu, Zdzisław Bilażewski obraził słownie grupę oficerów 15 Pułku Ułanów Poznańskich, nazywając ich m. in. "koniokradami". Miało to związek z niewyjaśnioną śmiercią jego starszego brata, por. Tadeusza Bilażewskiego, który według oficjalnej wersji popełnił samobójstwo 17.11.1920 r. niedaleko Horyni. Większość źródeł wiąże śmierć Tadeusza Bilażewskiego z rzekomym wykryciem przez niego afery dotyczącej malwersacji finansowych, m. in. handlu wojskowymi końmi, do jakich dochodziło w 15 Pułku Ułanów. Słowna zaczepka Zdzisława Bilażewskiego doprowadziła do szamotaniny, podczas której spoliczkowany por. Leon Pruszanowski wyciągnął rewolwer Nagant i czterokrotnie wystrzelił w kierunku por. Bilażewskiego, który zginął na miejscu. Por. Pruszanowskiego i por. Janusza Kapuścińskiego zatrzymano, i postawiono przed sądem. Wyrokiem Sądu Wojskowego zostali oni uniewinnieni, bowiem zgodnie z ówczesnym kodeksem honorowym w obronie swego honoru i munduru mieli prawo użyć broni, nawet wobec bezbronnego. Por. Bilażewski spoczywa na cmentarzu w Ujściu nad Notecią.

Po okazałym pogrzebie zamordowanego nastąpił bojkot towarzyski oficerów 15 Pułku Ułanów, a wkrótce potem dowództwo garnizonu zakazało oficerom odwiedzania lokali publicznych. Polową Odznakę Obserwatora nadano mu pośmiertnie, w 1928 roku.

Zobacz również materiały prasowe dotyczące zabójstwa Zdzisław Bilażewskiego:
Morderstwo por. obs. Zdzisława Bilażewskiego w winiarni Carlton w Poznaniu, cz. 1
Morderstwo por. obs. Zdzisława Bilażewskiego w winiarni Carlton w Poznaniu, cz. 2

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego