Rorison Harmon (Herman) Chadbourn kpt. pil.

Urodził się 15.04.1893 r. w Bakersville w Północnej Karolinie, był synem Richarda i Elizabeth. Ukończył Uniwersytet w Georgii w roku 1916, pobierał prywatne lekcje pilotażu, a następnie przeszedł szkolenie w Amerykańskiej Szkoły Lotniczej w Minneola. W lutym 1918 r. podczas pobytu we Francji w Centrum Instruktorów Lotniczych w Issound ukończył kurs pilotażu, obejmujący również wykonywanie lotów nocnych. Po odbytym szkoleniu pracował jako oblatywacz, odbył około 200 godzin lotów. Od dnia 22.10.1918 r. służył w 22 Dywizjonie Lotniczym (22 Aerosquadron). W dniu 3.11.1918 r. leciał nad terytorium niemieckim w grupie sześciu maszyn, którą zaatakowało osiemnaście niemieckich Fokkerów. Połowa samolotów alianckich została zestrzelona zaraz na początku potyczki. Pilot Rorison walczył przez ponad 30 minut, w trakcie których został ranny, a jego płatowiec poważnie uszkodzony. Tego dnia na swym koncie zapisał trzy oficjalne zestrzelenia, a dzięki doskonałym umiejętnością pilotażowym zdołał umknąć przeważającemu przeciwnikowi i bezpiecznie doprowadzić podziurawiony samolot do linii frontu. Za ten lot uhonorowany został Amerykańskim Krzyżem Zasługi. W powietrzu spędził łącznie około 330 godzin, z czego w USA 30 godz., we Francji 200, a w 22 Dywizjonie Lotniczym 35 godzin i 37 min.

Służbę w lotnictwie polskim pełnił od dnia 29.11.1919 r., zastępując por. pil. Edmunda Gravesa (który 12.10.1919 r. zginął w katastrofie we Lwowie). Walczył w 7 EM, w barwach której brał udział w lotach drużynowych i pojedynczych. Przynależał do klucza eskadry dowodnego przez kpt. pil. M. Coopera. Por. Rorison był najprawdopodobniej pierwszym lotnikiem amerykańskim, który nawiązał walkę z oddziałami bolszewickimi, w dniu 5.03.1920 r. w okolicy Baru rozpoznał i zaatakował zgrupowanie wojsk sowieckich. W trakcie swej służby polowej wielokrotnie odznaczył się atakując jazdę, piechotę i tabory bolszewickie zadając przeciwnikowi dotkliwe straty. Jedyna mapa w eskadrze została wytrącona mu z ręki kulą przeciwnika, loty odbywał więc bez mapy terytorium, nad którym się przemieszczał. W kwietniu 1920 r. brał udział w bombardowaniu oddziałów sowieckich i dworca kolejowego w Czudnowie. W dniu 15.05.1920 r. w okolicy Korsunia zaatakował oddział piechoty bolszewickiej. Po wymianie ognia jego samolot został trafiony w zbiornik paliwa i musiał przymusowo lądować na terytorium zajętym przez wroga. Ścigany pokonał 45 km pieszo w celu przekazania informacji zdobytych w czasie wykonywania lotu, następnie powrócił w celu uratowania płatowca. W dniu 12.06.1920 r., podczas lądowania na uszkodzonym pociskami sprzęcie uległ ciężkim obrażeniom i połamał sobie zebra. Odznakę pilota na czas służby w wojskach lotniczych wraz z przysługującym tytułem otrzymał, będąc w stopniu porucznika, w październiku 1920 r. Dnia 10.08.1920 r. został awansowany na stopień kapitana i zwolniony na własną prośbę z Wojska Polskiego.

Po powrocie do USA podjął pracę w sektorze bankowym. W trakcie II Wojny Światowej jako ochotnik był m.in. kierowcą ambulansu. Po zakończeniu wojny wrócił do pracy bankiera w Stanach Zjednoczonych, m.in. piastował funkcję kierowniczą w Security National Bank w Wilmington. Harmon Rorison zmarł 27.02.1976 r. w Wilmington, gdzie został pochowany.

Za przykładną służbę pełną oddania i poświęcenia odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2928 (w dniu 14.03.1921 r. w Waszyngtonie) oraz Krzyżem Walecznym. W roku 1928, za czyny bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920, otrzymał Polową Odznakę Pilota nr 110. Został uhonorowany również Krzyżem Polskich Żołnierzy z Ameryki.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego