Oeffag D III

Wytwórnia Österreichische Flugzeugfabrik AG w 1917 r. rozpoczęła budowę licencyjnych Albatrosów D III. Celem niemieckich konstruktorów było zmniejszenie masy płatowca, aby uzyskać jak najlepsze osięgi z silnika Mercedes o małej mocy (160 KM). Austriacy inżynierowie wprowadzili pewne udoskonalenia samolotu. Wzmocniono konstrukcję, dzięki czemu możliwe było wprowadzenie lepszych silników Daimler. Do końca pierwszej wojny światowej Niemcy nie rozwiązali problemu wynikającego z konstrukcji półtorapłatowej. W Austrii zastosowano podwójny dźwigar i dzięki czemu słabość konstrukcji płatów została wyeliminowana. Kolejnym krokiem specjalistów austriackich było wzmocnienie kadłuba. W lotnictwie austriackim samoloty Oeffag D III wykorzystywane bojowo były m.in. na Froncie Włoskim, na Bałkanach i Rosji. Na samolocie tego typu węgierski pilot Frigyes Hafty dokonał pierwszego udanego skoku na spadochronie (w warunkach bojowych, z płonącego samolotu) w historii Austro - Węgier. Powstało 586 egzemplarzy modelu D III, w trzech wersjach (Bauart, dalej Ba.), różniących się zastosowanym motorem: seria 53.2, seria 153 i seria 253 ciesząca się opinią najlepszego samolotu myśliwskiego austro - węgier.

Strona Polska zakupiła w sumie 38 samolotów Oeffag D III w wersji Ba.253. Pierwsza oferta złożona 31 grudnia 1918 r. przez wytwórnię Oeffag na sprzedaż myśliwców D III została przyjęta i już 13 stycznia 1919 r. podpisano kontrakt pomiędzy Rządem Polskim i Oeffag AG na dostawę 12 samolotów najnowszej wersji Ba.253. Odbiór zakontraktowanych maszyn miał się odbyć w fabryce w Wiener-Neustadt pomiędzy 8 a 25 stycznia 1919 r. W tym czasie konkurencyjną ofertę na dostawę nowoczesnych myśliwców Ba.85 (lub D I) złożyły Polsce zakłady Wiener Karoserie Fabryk (dalej WKF). W takiej sytuacji zdecydowano przeprowadzić loty porównawcze obydwu modeli. Loty te odbyły się pomiędzy 27 stycznia a 7 lutego 1919 r. pod okiem komisji polsko - austriackiej. W trakcie konkursu, podczas wyprowadzania samolotu z korkociągu, załamały się skrzydła w samolocie WKF Ba.85 (D I), który rozpadł się w powietrzu, zabijając pilota por. Ewalda von Loserta. Wypadek ten miał znaczny wpływ na decyzję komisji oceniającej oba modele. Zwycięskim samolotem okazał się Oeffag D III.

Zaraz po ogłoszeniu zwycięzcy wpłynęła kolejna oferta zakładów Oeffag na dostawę następnych 14 maszyn Ba.253 i 14 spadochronów siedzeniowych. Realizacja zamówienia ulegała przedłużeniu w związku z brakiem podpisania polsko - austriackiej umowy gospodarczej. Pierwsza partia zamówionych 26 samolotów dotarła do Polski dopiero na początku lipca 1919 r. Niedługo później podpisano trzecią umowę na kolejnych 12 maszyn Ba.253, które wysłane zostały 20 października 1919 r.
Pierwszą eskadrą dozbrojoną w nowo zakupionym sprzętem była 7 EM, do której 12 samolotów skierowano w sierpniu 1919 r. Polsko - amerykańscy piloci z Eskadry Kościuszkowskiej wykonywali na nich loty szturmowe, skierowane przeciw piechocie i kawalerii jako wsparcie polskiej piechoty, a także loty bombowe. W związku z małą aktywnością lotnictwa bolszewickiego w rejonie działania 7 EM, akcje myśliwskie były jednak rzadkością.

22 listopada 1919 r. podczas pokazów lotniczych zorganizowanych z okazji obchodów pierwszej rocznicy wyzwolenia Lwowa doszło do katastrofy w wyniku której śmierć poniósł pil. Edmund P. Graves z 7 EM. Podczas jednej z ewolucji złamało się skrzydło w jego samolocie (Oeffag D III), pilot próbował ratować się skokiem ze spadochronem, jednak pułap był zbyt niski. Pogrzeb por. Gravesa odbył się 24 listopada z wielkimi honorami przysługującymi wyłącznie żołnierzom poległym w boju. "... Tysiące Polaków zadarło głowy, obserwując maszyny śmigające w geometrycznym szyku. Gdy eskadra zakończyła przelot i szerokim łukiem zawróciła w stronę trybuny honorowej, trzy samoloty — pilotowane przez Fauntleroya, Corsiego i Gravesa — odłączyły się, by dać pokaz akrobacji lotniczej. Z ulicy wzbiły się w niebo okrzyki podziwu, gdy doświadczeni lotnicy najpierw razem wykonali serię manewrów, a potem podzielili się, by zaprezentować indywidualne umiejętności. Podczas gdy Fauntleroy i Corsi wzbijali się wyżej, by zapewnić sobie więcej przestrzeni, porucznik Graves — nieustraszony były instruktor akrobacji lotniczej — nagle przewrócił samolot na plecy i w tej pozycji przeleciał dokładnie nad trybuną. Zapragnął zademonstrować przed wielką widownią swoje umiejętności i wywrzeć wrażenie na zgromadzonych, co mu się niewątpliwie udało. Niestety, w chwili gdy znalazł się w pobliżu pałacu Potockich i usiłował zmusić przepracowanego Albatrosa (Oeffaga) do szybkiej podwójnej beczki, górny lewy płat załamał się i uderzył w dolny płat, sprawiając, że ten się oderwał. Przez publiczność przebiegło gwałtowne westchnienie, kiedy dwudziestoośmioletni śmiałek runął z wysokości około 70 metrów.

Spadający w niekontrolowanym locie Albatros wbił się w dach pałacu, gdzie poprzedniego wieczoru Edmund Pikę Graves bawił się z kolegami oficerami. Wybuchł pożar, który strawił górną część budynku. Pracownicy Czerwonego Krzyża rzucili się ratować wyposażenie i zapasy, natomiast porucznik Noble przeniósł nieruchome ciało byłego lotnika RFC/RAF do samochodu eskadry i ruszył w smutną drogę na lotnisko Lewandówka. Dwa dni później w kościele ewangelickim we Lwowie odbył się pogrzeb pierwszego członka Eskadry Kościuszkowskiej, który zginął za sprawę polską. Choć porucznik Graves nie dożył starcia z wrogiem, jego śmierć uznano za symbol całkowitego oddania realizacji celu, który Amerykanie obrali z własnej woli. ..."

W kwietniu 1920 r. samoloty myśliwskie Oeffag trafiły również do 13 EM (ex. 2 E. Wielk.). Piloci tejże formacji na samolotach D III brali udział w walkach na Froncie Litewsko - Białoruskim, także w Bitwie Warszawskiej, Bitwie nad Niemnem, a w schyłkowym okresie walk ścigali uciekających bolszewików w kierunku na Lidę. W Polsce oprócz samolotów pochodzących z zakupów znalazło się dodatkowo 10 sztuk odbudowanych lub wyremontowanych w CWL i przydzielonych do 7 i 19 EM. Kilka samolotów oddanych zostało również do dyspozycji wyższych dowódców, a kolejnych kilka służyło w Szkole Pilotów w Krakowie. Samoloty Oeffag D III stopniowo wycofywane ze służby od roku 1922, ostatnie egzemplarze latały jeszcze do końca 1923 r.

Konstrukcja:

Samolot myśliwski, jednosilnikowy, jednomiejscowy, dwupłatowy w układzie półtorapłata, o konstrukcji drewnianej z kabiną odkrytą i podwoziem stałym.

Silnik

Głównie stosowano motor Austro Daimler Bauart, o mocy 225 KM (166 kW). Silnik był 6 - cylindrowy, z rzędowym układem cylindrów stojących i chłodzony wodą. Silnik przesunięty był do tyłu względem silnika Mercedes w Albatrosie. Chłodnica znajdowała się w baldachimie, niekiedy przesunięta była w stronę prawego skrzydła. Cylindry posiadały pełne osłony blaszane, które w razie potrzeby można było usunąć. Śmigło pozbawione było kołpaka, a zmodyfikowany dziób samolotu był wyprofilowany aerodynamicznie blachą.

Skrzydła

Jak w Albatrosie D III, o wzmocnionej konstrukcji. Wzmocniono dźwigary i żebra, poprzez zastosowanie większego ich przekroju. Płat górny wysunięty został do przodu o 16 mm w stosunku do Albatrosa.

Stery

Jak w Albatrosie D III, zmieniono kształt płetwy podkadłubowej na bardziej trójkątny.

Kadłub

Jak w samolocie Albatros D III, o wzmocnionej konstrukcji w rejonie łoża silnika.

Uzbrojenie

Dwa zsynchronizowane k. m. Schwarzlose M16R wz.7/12, kal. 8,0 mm. Zapas amunicji wynosił 500 sztuk na lufę. Zastosowano synchronizator marki Priesel lub Styer. Maszyny służące w 7 EM miały zmodyfikowane synchronizatory dzięki czemu znacząco wzrosła szybkostrzelność broni pokładowej. Autorem tych ulepszeń był amerykański ochotnik por. pil. Elliot William Chess

Wyposażenie dodatkowe

Spadochron siedzeniowy.

Dane taktyczno - techniczne:

Wymiary:
- Rozpiętość płata górnego - 9,00 m
- Rozpiętość płata dolnego - 8,70 m
- Długość - 7,35 m
- Wysokość - 2,80 m
- Powierzchnia nośna - 20,56 m²
Masa:
- Masa własna - 716 kg
- Użytkowa - 289 kg
- Całkowita - 1005 kg
Osiągi:
- Prędkość - Vmax = 170 - 196 km/h (w zależności od wersji)
- Prędkość wznoszenia - 5,3 - 6,25 m/s
- Czas wznoszenia na 1000 m - 3 min i 15 s
- Czas wznoszenia na 3000 m - 13 min
- Czas wznoszenia na 5000 m - 35 min
- Pułap - 5800 m
- Zasięg - około 350 km
- Rozbieg - 30 - 100 m*
- Dobieg - 50 - 100 m*
- Długość lotu - 2 h

* Zależnie od źródła.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego