Albatros C X

Samolot ten powstał w 1917 r. poprzez modyfikację poprzednich konstrukcji. W modelu C X zastosowano mocny silnik Mercedes D IVa i poprawiono aerodynamikę poprzez zmianę wydłużenia płatów, a chłodnicę ukryto w płaszczyźnie skrzydła. Dla poprawienia zwrotności samolotu zastosowano lotki osadzone na obu płatach. Sylwetka C X zbliżona była do myśliwców serii "D". Maszyna ta to służby frontowej trafiła w drugiej połowie 1917 r. gdzie ich stan liczbowy wynosił około 350 egzemplarzy. Oprócz zadań wywiadowczych i bombowych wykorzystywany był do robienia zdjęć lotniczych z dużych wysokości (ponad 3000 m). W drugiej połowie roku 1918 samoloty Albatros C X stopniowo wycofywano z pierwszych linii frontu do formacji tyłowych. Albatrosy C X produkowane były w rodzimych zakładach Albatros oraz w czterech zakładach na licencji m.in.: Roland, BFW, Linke - Hoffman.

W Polsce zdobyto 32 sztuki tych samolotów (15 - 31 egz. - K. Chołoniewski). Na lotnisku Mokotowskim zdobyto 25 maszyn, w Małopolsce 2 samoloty i 5 w Ławicy. Znaczna cześć C X-ek wyremontowano w CWL, gdzie otrzymały polskie numery typu "4" oraz znaki warsztatów. Samoloty Albatros C X trafiły do eskadr wywiadowczych 1 - 9, 11, 12 i 17, a także do 13 EM. Samoloty tego typu wykorzystywano w lotach rozpoznawczych i bombowych na Froncie Litewsko - Białoruskim w roku 1919 i na Froncie Galicyjskim i w Małopolsce w latach 1919 - 1920. Na Albatrosach tych prowadzono również loty rozpoznawcze na granicy z Prusami Wschodnimi w lutym i marcu 1920 r. Samoloty te walczyły także w ofensywie wiosennej w roku 1920 oraz w walkach z oddziałami Budionnego pod Hrubieszowem. W dniu 28.06.1920 r. załoga w składzie ppor. pil. Kazimierz Kunicki oraz pchor. obs. Michał Bochenek wystartowała na samolocie typu Albatros C X z misją zniszczenia mostu kolejowego w Miropolu. Pomimo silnego ostrzału z ziemi pilot znacznie obniżył pułap, co umożliwiło obserwatorowi celny zrzut bomb. Most został zniszczony, jednak jedna z kul ciężko raniła pilota, który musiał awaryjnie lądować (lub rozbił się) tuż obok torów. Polska załoga próbował bronić się do samego końca, zginęli pod ciosami szabel bolszewickich.
Po zakończeniu działań wojennych Albatrosy C X skierowane zostały do 13 EM oraz 17 EW. W kwietniu 1919 r. w Stacji Lotniczej w Ławicy powstała wersja dalekiego zasięgu. Samolot ten miał tylko jeden kokpit pilota, a w drugim dodano dodatkowy zbiornik paliwa o pojemności 600 dm³. Maszyna ta wykorzystywana była przez komendanta SL w Ławicy, a w późniejszym czasie służyła jako samolot łącznikowy w Inspektoracie Wojsk Lotniczych w Poznaniu. Następnie płatowiec złożony został w składzie w Winiarach, gdzie przebywał do roku 1924. Jeden samolot Albatros C X przerobiony został na wersję sanitarną o oznaczeniu C XS i był to pierwszy samolot tego typu w Polsce. Rozkaz budowy takiego typu płatowca wydał płk. pil. Camillo Perini - dowódca 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu. Przedział pasażerski w kadłubie mieścił dwie osoby w pozycji leżącej, na noszach, piętrowo - jeden nad drugim. Dla łatwiejszego dostępu do pomieszczenia pasażerskiego zainstalowano duże drzwi na lewej burcie, otwierane do góry. C XS zademonstrowano po raz pierwszy w 1924 r. na manewrach pod Poznaniem. Samolot ten zakończył swoją służbę jako pomoc naukowa w Związku Lotników Polskich w Poznaniu - pozostał z niego tylko kadłub oraz silnik. Samoloty Albatros C X służyły również w szkołach lotniczych w: Mokotowie, Ławicy, Grudziądzu, Bydgoszczy. Ostatnia maszyna na wyposażeniu WSP w Grudziądzu latała do 3 grudnia 1922 r.

Konstrukcja:

Samolot jednosilnikowy, dwumiejscowy, dwupłatowy o konstrukcji drewnianej, z kabinami odkrytymi oraz podwoziem stałym.

Silnik

W polskich samolotach zastosowano oryginalny rzędowy Mercedes D IVa o mocy 260 KM (191 kW), chłodzony wodą. Zbiornik paliwa umieszczony był w kadłubie, chłodnica główna mieściła się w baldachimie, a dodatkowa na stojaku podpierającym płat górny.

Skrzydła

Wyposażone w dwa dźwigary, komora płatów była dwuprzęsłowa. Posiadały dość duże wydłużenie (?). W całości pokryte były płótnem. Lotki osadzone były na obydwu płatach, kompensację osiową miały tylko na płacie górnym.

Stery

Tak jak w modelu C VII.

Kadłub

konstrukcji podłużnicowo - wręgowej. Od przodu w okolicy silnika pokryty blachą aluminiową, reszta kryta sklejką. Grzbiet kadłuba wyprofilowany został na owal, boki i spód płaskie. Podwozie, tak jak w C VII.

Uzbrojenie

Strzeleckie uzbrojenie fabryczne było identyczne, jak w C III i C VII. W niektórych polskich samolotach z braku oryginalnych k. m. stosowano zamienniki np. k. m. Lewis wz.15 kal. 7,7 z zapasem 180 sztuk amunicji. Zdarzały się ręczne karabiny Winchester z zapasem 20 naboi. Samolot mógł zabrać 5 bomb o łącznej masie 60 kg.

Wyposażenie dodatkowe

Aparatura tlenowa, przydatna podczas wykonywania fotografii z dużych wysokości.

Dane taktyczno - techniczne:

Wymiary:
- Rozpiętość - 14,36 m (14,4 m - K. Chołoniewski)
- Długość - 9,15 m (9,1 m - K. Chołoniewski)
- Wysokość - 3,4 m
- Powierzchnia nośna - 42,7 m²
Masa:
- Własna - 1050 kg
- Użytkowa - 618 kg
- Całkowita - 1668 kg
Osiągi:
- Prędkość maksymalna - Vmax = 175 km/h (175 - 210 km/h - K. Chołoniewski)
- Prędkość przelotowa - Vp = 146 km/h
- Prędkość wznoszenia - 3,3 - 5,5 m/s
- Czas wznoszenia na 1000 m - 5 min
- Pułap - 5000 m (5000 - 5650 m - K. Chołoniewski)
- Zasięg - około 500 km
- Czas lotu - 3 h i 25 min

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego