Morane - Saulnier MS 30E1

Samolot MS - 30E1 był samolotem szkolno - treningowym ("E", ecole - szkolny), powstałym w zakładach Morane Saulnier w roku 1917. Zakłady te specjalizowały się w budowie samolotów górnopłatowych (układ parasol). Była to konstrukcja bazująca na myśliwcu MS - A1, którego prototyp oblatany został w sierpniu 1917 r. 30E1 różnił się od wersji myśliwskiej A1 m.in. wzmocnieniem konstrukcji (A1 zostały wycofane już w 1918 r. ze względu na nietrwałą konstrukcję). Wersja 30E1 używana była zarówno w lotnictwie wojskowym, jak i cywilnym jako samolot akrobacyjny. Na modelu tym latali m.in. Amerykanie (51 sztuk), Belgowie (3 sztuki), Rosjanie, Japończycy i Szwajcarzy. Powstało około 1200 sztuk tego modelu.

Polscy piloci po raz pierwszy mieli styczność z tym modelem w szkole lotniczej w Pau i w Biscarosse w lecie 1918 r. Kurs pilotażu odbywał się na 30E1, a strzelania bojowego na A1. Na potrzeby lotnictwa polskiego sprowadzono 21 samolotów Morane - Saulnier 30E1 w latach 1920 - 1921. Dwa samoloty odesłano z początkiem roku 1920 do Ławickiej Wyższej Szkoły Pilotów, gdzie szkolono się w zaawansowanym pilotażu, walce powietrznej oraz akrobacji. Samoloty te używane były też w Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu w latach 1920 - 1921, Szkole Pilotów w Bydgoszczy 1922 - 1925 i w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu, 1922 - 1925. MS - 30 oceniano jako trudny przy starcie, w momencie rozbiegu ściągał w lewo i konieczna była korygacja sterem kierunku. Jednak w locie spisywał się bardzo pozytywnie. Samolot był stabilny i pewny w prowadzeniu, a ponadto miał dużą prędkość. Miał bardzo dobre właściwości akrobacyjne - prawdopodobnie w roku 1923 por. pil. Bolesław Orliński, instruktor akrobacji w Grudziądzu wykonał 242 pętle podczas jednego lotu. Prawidłowo reagował na stery, ale z pewnym opóźnieniem. Ogólnie samolot był bardzo bezpieczny i odpowiednio nadawał się do celów szkoleniowych. Wydarzył się tylko jeden wypadek z udziałem tego typu samolotu: dnia 12 sierpnia 1921 r w Ławicy na skutek błędu w pilotażu zginął uczeń Wyższej Szkoły Pilotażu kpr. pil. Józef Kukliński. Samoloty Morane MS - 30E1 służyły w polskim lotnictwie o połowy lat 20-tych, kiedy to zostały wyparte ze służby przez nowocześniejsze maszyny MS-AR35EP2.

Konstrukcja:

Samolot szkolno treningowy, jednomiejscowy, jednosilnikowy, górnopłat (układ parasol) o konstrukcji drewnianej.

Silnik

Le Rhone 9Jb, rotacyjny, 9 - cylindrowy, chłodzony powietrzem o mocy 110 KM (81 kW), lub 120 KM (89 kW). Występował też silnik Clerget o mocy 130 KM (95 kW). Stosowano w późniejszym czasie również silniki Gnome Monoscoupape 9N mocy 160 KM (119 kW), oraz Le Rhone o mocy 180 Km (132 kW). Osłona silnika była pełna, pierścieniowa, brak rur wydechowych - spaliny odprowadzane były przez otwory owalne u dołu osłony silnika. Śmigło drewniane, dwułopatowe.

Skrzydła

W układzie parasol, dwudźwigarowe, kryte płótnem. Oparte na kadłubie były za pomocą piramidki z rur stalowych i wsparte na parze zastrzałów i przeciwzastrzałach, dodatkowo usztywnione wykrzyżowaniem z drutu. Lotki z wyposażeniem rogowym zamocowane były do tylnego dźwigara.

Stery

Cienki profil symetryczny, statecznik poziomy o niewielkiej powierzchni podparty parą zastrzałów i usztywniony drutem.

Kadłub

Kratownica drewniana wyprofilowana owalnie, usztywniona drutem. Całość prócz osłony silnika pokryte płótnem. Podwozie stałe dwugoleniowe, amortyzowane sznurem gumowym. Na ogonie płoza drewniane tak samo amortyzowana.

Uzbrojenie

Brak.

Dane taktyczno - techniczne:

Wymiary:
- Rozpiętość - 8,8 m
- Długość - 5,8 m
- Wysokość - 2,68 m
- Powierzchnia nośna - 13,7 m²
Masa:
- Własna - 440 kg
- Użytkowa - 250 kg
- Całkowita - 524 - 690 kg
Osiągi:
- Prędkość - Vmax = 193 km/h
- Prędkość wznoszenia - 6,2 m/s
- Pułap - 5500 - 5600 m
- Zasięg - 380 km

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego