Sopwith 1 F.1 "Camel"

Samolot firmy Sopwith Aviation Co. Ltd., założonej w 1912 r. przez T. O. M. (Thomas Octave Murdoch) Sopwitha. Model F.1 "Camel" (Wielbłąd) został opracowany przez H. Smitha i F. Sigrista, jako rozwinięcie poprzedniej konstrukcji "Pup" (Szczeniak), a jego produkcja ruszyła na początku 1917 r. Samolot ten produkowało na licencji oprócz Sopwith Aviation Co. Ltd. jeszcze osiem innych firm. Ogólnie powstało 5490 sztuk tej maszyny. Nazwa "Camel" wzięła się od garbatej linii kadłuba.

Opracowano także wersję szturmową z opancerzeniem (182 kg) i kaemami strzelającymi do dołu, wersją dwuosobową szkoleniową oraz wersje przystosowane jako samoloty pokładowe na okrętach i sterowcach. Na samolotach tych walczono na wszystkich frontach w jednostkach brytyjskich, belgijskich, greckich i amerykańskich. Piloci "Camela" zestrzelili łącznie więcej samolotów niemieckich niż piloci samolotów innego typu (około 2790). Samolot ten uznawany za trudny w pilotażu, jednakże odznaczał się bardzo dobrą zwrotnością. "Camel" był samolotem bardzo niesymetrycznym pod względem pilotażu - zakręt w lewo o 180^o można było wykonać na drodze podwójnej długości kadłuba (r = 12 m), przy skręcie o 360^o płatowiec wpadał w zawirowania powietrza wytworzone przez sam samolot. Zakręt lewy unosił samolot w górę, natomiast zakręt prawy kierował maszynę w dół. Piloci chcący zakręcić w prawo woleli często wykonać 270^o skręt w lewo. Owe asymetrie umożliwiały doświadczonym pilotom wykonywanie niespodziewanych manewrów w czasie walki, był to istotny element zaskoczenia. Minusem takich właściwości płatowca była trudność w pilotażu, na skutek czego wielu młodych pilotów, na szkoleniu czy w walce poniosło śmierć za sterami "Camela".

Pierwszy i jedyny egzemplarz samolotu "Camel" o numerze F5234 trafił do Polski we wrześniu 1920 r. Przywiózł go ochotnik Armii amerykańskiej por. pil. Kenneth M. Murray, skierowany do 7 Eskadry Myśliwskiej. Egzemplarz nr F5234 wyprodukowany został przez wytwórnie March, Jones & Cribb. Samolot nie wziął udziału w walkach, gdyż przybył do Lwowa zbyt późno, 14 listopada 1920 r. Został jednak zmontowany i w okolicach 20 listopada odbył się jego pierwszy lot próbny. Samolot ten został odkupiony przed odjazdem amerykańskich ochotników w połowie maja 1921 r. Co istotne, w dotychczasowych opracowaniach dotyczących "Camel'a" w lotnictwie polskim podawane były informacje o większej liczbie tych samolotów, pochodzących jakoby z daru Rządu króla Jerzego V. Owa informacja, mająca swe źródło w Księdze ku Czci Lotników Polskich, wydanej w 1933 r. obecnie jest silnie podważana.

Na podstawie analizy materiałów źródłowych twierdzi się obecnie, iż wspomniana dostawa "Cameli" nie miała miejsca, a w lotnictwie polskim służył tylko wspomniany jeden "Camel" o numerze F5234, którego historia w służbie polskiej zakończyła się z dniem 1 sierpnia 1921 r. Podczas lotu zapoznawczego, majorowi pil. Ludomiłowi Rayskiemu wkrótce po starcie na wysokości 100 m zgasł silnik. Pilot przeżył, jednakże po awaryjnym lądowaniu płatowiec został doszczętnie rozbity i nie został już odremontowany. Polski Sopwith 1 F.1 nosił barwę podobną jak w przypadku samolotów Bristol F2B.

Konstrukcja (F5234):

Samolot dwupłatowy, jednosilnikowy, jednomiejscowy o konstrukcji mieszanej z podwoziem stałym.

Silnik

Bentley Vickers BR-1 (F5234), o mocy 115 kW (150 KM), 9 cylindrów w układzie gwiazdy, w innych wersjach tego modelu stosowano również silniki: Gnome Monosoupape (74 kW), Le Rhone 9J (81kW) i Clerget 9B (96 kW), śmigło dwułopatowe, drewniane o średnicy 2,59 m. Zbiornik paliwa 118 litrów umieszczony w kadłubie za kabiną pilota .

Skrzydła

Dźwigary oraz żebra drewniane, wykrzyżowane w środku drutem, końcówki i krawędzie spływu wykonane z rurek stalowych, pokryte płótnem. Lotki znajdowały się na obydwu płatach, dolny płat miał wznios 5^o, górny o wzniosie zerowym miał lukę bez pokrycia nad kabiną pilota w celu poprawienia widoczności .

Stery

Wykonane z rurek stalowych, pokrytych płótnem .

Kadłub

Konstrukcji mieszanej, kratownica drewniana, wykrzyżowana wewnątrz drutem, kryty od przodu pokrywami blaszanymi, okolice kabiny pilota i grzbiet kryty sklejką, pozostałe części płótnem. Kokpit wyposażony był w busolę, prędkościomierz, wysokościomierz, wskaźnik ciśnienia, zegara oraz pulsometru wskazującego przepływ oleju. Podwozie składało się ze stalowych rur w układzie "V", z dużymi kołami na dzielonej osi .

Uzbrojenie

Dwa stałe, zsynchronizowane k.m. Vickers 7,7 mm z synchronizatorem Constantinescu lub Sopwith - Kauper No. 3. Samolot mógł zabrać 4 bomby Coopera po 11 kg, na wyrzutniach pod kadłubem. Istniała też wersja nocna z dwoma k. m. Lewis zainstalowane nad górnym płatem, strzelające poza obszarem śmigła.

Dane taktyczno - techniczne:

Wymiary:
- Rozpiętość - 8,53 m
- Długość - 5,63 m
- Wysokość - 2,60 m
- Wysunięcie górnego płata - 0,46 m
- Odstęp płatów przy kadłubie - 1,52 m
- Powierzchnia nośna - 21,46 m²
Masa:
- Masa własna - 442 kg
- Masa całkowita - 700 kg
Osiągi:
- Prędkość maksymalna - Vmax = 180 - 195 km/h
- Prędkość wznoszenia - 5,0 m/s
- Czas wznoszenia na 2000 m - 5 min
- Pułap - 6700 m
- Zasięg - 350 km
- Czas lotu - 2,5 h

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego