RAF SE 5A

Samolot SE 5 (Scout Experimental, Santos - Dumont Experimental) powstał w zakładach Royal Aircraft Factory (Królewska Fabryka Samolotów) w Farnborought w hrabstwie Hants, pod kierownictwem H. P. Folland'a i J. Kenworthy'a z udziałem pilota doświadczalnego - F. W. Goodden'a. Prototyp oblatano w listopadzie i grudniu 1916 r., a w marcu roku następnego pierwsze maszyny trafiły do jednostek lotniczych. Samolot miał bardzo kanciasty kształt, jednak konstrukcja cechowała się bardzo dobrą wytrzymałością i była prosta w produkcji.

Próby polowe we Francji wykazały, że samolot SE 5 posiada gorszą zwrotność niż Nieuport, prędkość wznoszenia nie dorównuje samolotom francuskim, ale ma bardzo dobrą prędkość poziomą, widoczność z kokpitu, a ogólna konstrukcja jest lepsza od francuskich. Po wyprodukowaniu pierwszych 60 egzemplarzy, wprowadzono pewne zmiany konstrukcyjne samolotu - tak powstała wersja SE 5A, która różniła się od poprzednika m.in. końcówkami płatów, zrezygnowano z wiatrochronu, zastosowano długie rury wydechowe oraz owiewkę za kabiną. Zmieniono też kształt dolnej osłony silnika. W czerwcu 1917 rozpoczęto masową produkcję SE 5A, których powstało ogółem 5269 (5205 - Chołoniewski/Bączkowski) sztuk w ośmiu firmach brytyjskich. Na samolotach SE 5A piloci brytyjscy osiągnęli największą liczbę zestrzeleń. Samolot ten używany był w Kanadzie, Australii, Południowej Afryce, Holandii, USA i ZSRR.

W Polsce znajdowały się dwa samoloty SE 5A, które zostały przywiezione przez firmę Handley Page w grudniu 1919 r. Dnia 9 stycznia 1920 r. jedna z maszyn została zaprezentowana w Warszawie przed komisją lotniczą. Samolot został bardzo pozytywnie oceniony. SE 5A pilotowany przez ppor. Antoniego Mroczkowskiego wygrał zawody lotnicze, w których brały udział jeszcze Fokker D VII i Ansaldo Balilla. Po kolejnym locie pokazowym dnia 2 lutego 1920 r. w trakcie lądowania doszło do wypadku, w wyniku którego samolot został rozbity ale ranny ppor. Mroczkowski przeżył. Po tym wypadku komisja lotnicza postanowiła zakupić samoloty Bristol F2B "Fighter".

Wobec ciężkiej sytuacji sprzętowej, szef lotnictwa Naczelnego Dowództwa mjr pil. Aleksander Serednicki w czerwcu 1920 r. zwrócił się do ministra spraw wojskowych z prośbą o odkupienie od firmy HP przywiezionego samolotu. Samolot nr CWL 19.01 (RAF F9135) został odkupiony i z dniem 15 lipca 1920 r. trafił do 7 Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki na prośbę jej dowódcy, Amerykanina Cedrica Faunt Le Roya. Tegoż dnia kpt. pil. Stefan Ciecierski wystartował na SE w celu przeprowadzenia zwiadu w okolicy Łucka. W rejonie wsi Kolonia Podhajce natrafił na bolszewicką kawalerię, którą zaatakował. W trakcie wymiany ognia polski samolot został trafiony w silnik i rozbił się podczas przymusowego lądowania na terytorium zajętym przez bolszewików. Zestrzelony kpt. pil. Stefan Ciecierski trafił do niewoli, a wrak maszyny został spalony. Zachowały się zdjęcia samolotu SE 5A w barwach maskujących w kolorze khaki i zielono-piaskowym.

Konstrukcja:

Samolot jednosilnikowy, dwupłatowy, jednomiejscowy, z kabiną odkrytą, konstrukcji drewnianej z podwoziem stałym.

Silnik

Hispano - Suiza (147 kW - 200 KM), ośmiocylindrowy, czterosuwowy, dwurzędowy w układzie "V" produkcji francuskiej, oraz brytyjskie Wolseley typu W4A "Viper" śmigło dwu- lub czterołopatowe (wersja występująca w Polsce miała silnik Hispano i 2 łopaty o średnicy 2,16 m). Chłodnica czołowa płaska złożona dwóch części, które odpowiadały za chłodzenie odpowiednio lewych i prawach cylindrów. Chłodnica z regulowanymi żaluzjami.

Skrzydła

Płaty prostokątne dwudźwigarowe, dźwigary wykonane zostały ze świerku, całość wykrzyżowana celem usztywnienia konstrukcji drutem stalowym i pokryta płótnem. Płat górny trójdzielny - środkowa jego część (baldachim) kryta sklejką. Płat dolny dwudzielny. Komora płatów (przestrzeń pomiędzy skrzydłami górnymi i dolnymi) połączona dwoma parami równoległych słupków, dodatkowo usztywniona podwójnym drutem, baldachim podparty czterema zastrzałami. Lotki osadzone były na obu płatach. Wznios płatów wynosił 5^o.

Stery

Drewniane, prócz steru kierunku, który wykonany był z rurek metalowych. Całość usztywniona drutem i kryta płótnem.

Kadłub

O przekroju prostokątnym, drewniana kratownica wykrzyżowana drutem. Kadłub od przodu kryty blacha oraz sklejką, w pozostałej części płótnem.

Uzbrojenie

Początkowo na wyposażeniu samolotu znajdował się jeden stały k. m. Vickers kal. 7,7 z synchronizatorem "C.C." i zapasem amunicji - 400 sztuk. Uzbrojenie uzupełniono o dodatkowy k. m. Lewis na mocowaniu Fostera nad górnym płatem. Zapas amunicji - 4 magazynki bębnowe po 97 naboi każdy. Zastosowano celownik optyczny z muszką pierścieniową Aldis. Samolot mógł unieść cztery bomby po 11 kg. na wyrzutniach pod kadłubem.

Dane taktyczno - techniczne:

Wymiary:
- Rozpiętość - 8,11 m
- Długość - 6,37 m
- Wysokość - 2,90 m
- Powierzchnia nośna - 22,9 m²
- Odstęp płatów - 1,40 m
- Przesunięcie płata górnego do przodu - 0,46 m
Masa:
- Masa własna - 694 kg
- Masa całkowita - 928 kg
Osiągi:
- Prędkość maksymalna - Vmax = 212 km/h na wysokości 3000 m
- Prędkość wznoszenia - 5,20 m/s
- Czas wznoszenia na 2000 m - 6 min i 20 s
- Pułap - 5950 m
- Zasięg - 550 km
- Czas lotu - około 3 h

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego